Europa bouwt aan hergebruik: het ReUse Vanguard Project als motor van een Europese omslag

Door heel Europa ontstaan hergebruik systemen die niet langer als experiment worden

gezien, maar als bouwstenen van een toekomstige standaard. Het ReUse Vanguard Project (RSVP2), een initiatief van Zero Waste Europe, speelt hierin een centrale rol. Het project heeft als missie om herbruikbare verpakkingen weer de norm te maken, door te werken aan gedeelde definities, minimumvereisten, data gedreven inzichten en beleidsvoorstellen die hergebruik op grote schaal mogelijk maken. RSVP onderzoekt waarom single-use dominant is geworden en hoe deze marktdynamiek structureel kan worden omgekeerd.

De aanpak van RSVP is even ambitieus als praktisch: steden worden niet alleen geholpen om pilots te ontwikkelen, maar ook om van elkaar te leren. Het project verbindt lokale initiatieven, analyseert wat werkt en bundelt deze kennis in de Reuse Blueprint, een gids die stedelijke besluitvorming ondersteunt en die inmiddels in heel Europa wordt toegepast.

Een Europees netwerk van hergebruik pilots

Een van de grootste krachten van RSVP is de brede waaier aan steden die onder één programma vallen. Elk project weerspiegelt een andere context, maar samen vormen ze een uniek leerlandschap waarin hergebruik zich in vele vormen ontwikkelt.

●      Parijs toont hoe een volledig ontworpen stadsbreed systeem klaar kan staan voor uitrol, wachtend op politiek groen licht.

●      Lissabon bewijst dat zelfs drukke nachtleven districten met duizenden bekers per avond succesvol kunnen overstappen op hergebruik.

●      Rotterdam laat zien hoe standaardisatie van hergebruik op een grote transit locatie bij Rotterdam Centraal, leidt tot radicaal ander consumentengedrag.

●      Barcelona leert hoe meerdere operators samenwerken binnen één stadsgebied en welke rol eenvoud speelt in adoptie.

●      Berlijn toont dat interoperabiliteit mogelijk is: verschillende operators delen dezelfde logistieke infrastructuur.

●      Leuven en Gent laten zien dat vrijwilligheid onvoldoende is en dat beleidsinterventies zoals een single-use taks noodzakelijk zijn om de markt in beweging te krijgen.

●      Aarhus bewijst met hoge retourpercentages dat hergebruik werkt zodra de infrastructuur zichtbaar en schaalbaar is.

●      Kopenhagen werkt al aan een nationaal hergebruik model waarin systemen worden gestandaardiseerd voor heel Denemarken.

●      Monaco laat zien hoe compacte markten snel kunnen leren en hoe premium omgevingen baat hebben bij eenduidige hergebruik systemen.

Deze projecten verschillen in schaal, cultuur, regelgeving en stedelijke dynamiek, maar ze laten allemaal hetzelfde zien: hergebruik werkt, mits de randvoorwaarden goed worden ontworpen.

Implicaties voor Europa

Het feit dat zoveel steden tegelijk experimenteren en opschalen, heeft belangrijke gevolgen voor de Europese transitie:

1. Hergebruik verschuift van project naar infrastructuur.

   
   

    Retour Automaten, logistieke hubs en gedeelde standaarden worden behandeld als vaste onderdelen van de stedelijke dienstverlening.

   
   

2. Steden vormen een gemeenschappelijke leeromgeving.

   
   

    Lessen uit Parijs helpen Lissabon; inzichten uit Aarhus inspireren Kopenhagen; beleidskeuzes in Leuven zetten druk op andere steden in België.

   
   

3. Wetgeving ontwikkelt zich richting een gelijk speelveld.

   
   

    De nieuwe PPWR-wetgeving ondersteunt de verschuiving naar en lokale beleidsmaatregelen, zoals de single-use taks in Leuven, versterken dit effect.

   
   

4. De Europese beweging wordt zelfversterkend.

   
   

    Hoe meer steden invoeren en testen, hoe sneller standaarden ontstaan die door anderen kunnen worden overgenomen.

   
   

Naar een nieuwe standaard voor verpakkingen

Het ReUse Vanguard Project laat zien dat Europa niet wacht op één grote doorbraak: het bouwt aan een ecosysteem van pilots die gezamenlijk uitgroeien tot een nieuwe norm. De projecten in Parijs, Lissabon, Rotterdam, Barcelona, Berlijn, Leuven, Gent, Aarhus, Kopenhagen en Monaco vormen samen een groeiende kennisbasis die beleidsmakers, ondernemers en steden helpt om hergebruik schaalbaar en betaalbaar te maken.

RSVP versnelt daarmee de beweging van wegwerp naar vasthouden van waarde, van losse experimenten naar Europese infrastructuur. En precies daarom is dit programma een cruciale katalysator in Europa’s transitie naar een circulaire toekomst.