Van glasbak naar herbruikbare krat: zo maakt PAKT glas écht circulair

In een loods in Woerden staan sinds kort de kratten die de rol van de glasbak moeten overnemen. Niet om flessen te laten verdwijnen in scherven, maar om ze steeds opnieuw te laten terugkomen. PAKT wil doen voor wijn- en sapflessen wat het bierkrat al decennialang doet: hergebruik vanzelfsprekend maken.

Thijs Wester in de wasfabriek van PAKT

Het idee is zowel eenvoudig als radicaal: in plaats van glas telkens om te smelten bij 1.300 graden, worden de flessen gewassen, opnieuw gevuld en weer in omloop gebracht. Minder energie, minder afval, en vooral: een systeem dat retour brengen net zo makkelijk maakt als bij bier.

Van glasbak naar wasfabriek

Het idee voor PAKT ontstond niet aan de tekentafel, maar bij de glasbak. Oprichter Thijs Wester gooide in 2021 een handvol lege wijnflessen weg en hoorde ze rinkelen terwijl ze stuk sloegen. “Eigenlijk best gek,” dacht hij, “want dit glas is nog helemaal goed.” Samen met jeugdvriend en industrieel ontwerper Peter Verweij begon hij te onderzoeken waarom hergebruik van glas – buiten bierflesjes – nauwelijks bestond.

Al snel zagen ze: het wassen van glas is niet de bottleneck, dat was technisch prima mogelijk. Het echte struikelblok zit in de keten: de inzameling, de enorme variatie aan verpakkingen en de logistiek. Bier heeft dat slim opgelost met één bruine fles en één krat. Maar voor wijn en sap bestaan honderden varianten, gekocht per stuk in plaats van per krat.

Samen met online supermarkt Picnic werkten ze aan eerste pilots waarbij de bezorger lege glazen verpakkingen weer terugnam. Die lieten zien dat consumenten niet het probleem hoeven te zijn. Klanten gaven lege flessen graag mee aan de bezorger, maar de keten liep vast: er was onvoldoende professionele wasfaciliteit om al die flessen te wassen. Dus besloten Wester en Verweij die zelf te ontwikkelen.

Voorraden glazen flessen in de fabriek in Woerden

Wat voor bier kan, moet voor wijn en sap ook kunnen

Wie een krat bier koopt, weet: de krat met lege flesjes lever je weer in. Het systeem is gestandaardiseerd, eenvoudig en kostenefficiënt. Daardoor kunnen brouwers flessen vijftien tot twintig keer opnieuw vullen, goedkoper én duurzamer dan wegwerpglas.

Buiten het biersegment ontbreekt die logica. Producenten hanteren eigen formaten, halsen en etiketten. Voor supermarkten en horeca betekent dat losse flesjes en veel handwerk. Voor consumenten en horeca is er geen duidelijk retourkanaal. Het gevolg: vrijwel alle wijn- en sapflessen eindigen in de glasbak – waar ze onder luid gerinkel kapotgaan en uiteindelijk opnieuw gesmolten moeten worden. Per jaar hebben we het in Nederland alleen al over ruim 400 miljoen wijnflessen die in de glasbak verdwijnen.

Dat recyclingsysteem haalt weliswaar inzamelpercentages van boven de 80 procent, maar de prijs is hoog. Scherven moeten tot boven de 1.300 graden worden verhit, een proces dat grotendeels op gas draait. Hergebruik kan 85 procent CO₂ besparen, afhankelijk van transport en het aantal cycli dat een fles meegaat.

De sprong naar een gedeeld systeem voor glas

Na hun eerste wasserij, waar onder andere Ekoplaza’s wisselwaarpotten en herbruikbare koffiebekers werden gewassen, besloten Wester en Verweij een groter systeem te ontwerpen. Om hergebruik op grotere schaal mogelijk te maken lijkt de fles zelf niet alleen de sleutel, maar de secundaire verpakking: het krat.

PAKT ontwikkelde daarom een universele krat waarin flessen van 75 cl en 1 liter passen, ongeacht merk of etiket. Zolang de fles in het krat past, kan hij gewassen en opnieuw gevuld worden. Het krat fungeert zo als hefboom om de versnippering van verpakkingen te overstijgen.

In september 2025 werd dat idee concreet met de lancering van het PAKT Pooling System. Een open systeem, ondergebracht in een onafhankelijke stichting, waarin producenten, groothandels en horeca kunnen instappen. Lege flessen hoeven niet langer gesorteerd te worden; ze gaan ongesorteerd terug in hetzelfde krat. Via distributeurs komen ze bij de centrale wasfaciliteit, waar ze worden gereinigd, geïnspecteerd en klaargemaakt voor een nieuwe ronde.

De eerste bedrijven – waaronder Walraven Sax, Torres, Yespers, ’s Lands Beste en Sea Water – zijn inmiddels aangesloten. Voor producenten betekent deelname minder opslag en sorteerwerk, voor horeca en groothandels meer gemak en efficiënte retourlogistiek.

De herbruikbare kratten van het PAKT Pooling System

Doorbraken in de universele wijnfles

Samen met Enviu en wijnimporteur Walraven Sax werkt Pakt ook aan de ontwikkeling van een gestandaardiseerde wijnfles. Ook de wijnsector is nog een lappendeken van ontwerpen en maten. Elke producent zijn eigen fles, elk merk zijn eigen etiket.

Het idee van een universele fles klinkt radicaal in een sector die draait om merk en emotie. Toch groeit de belangstelling. Een fles van 75 cl die breed inzetbaar is, zou niet alleen enorme milieuwinst opleveren, maar ook de logistiek drastisch vereenvoudigen. Toch is het een relatief complex project. Waar bier vaak in Nederland wordt gebrouwen komt wijn vaak van producenten in Zuid-Europa. Dat vraagt ook om andere manieren waarop de wijn naar Nederland komt en gebotteld wordt.

Eerste pilots lopen succesvol. In de horeca kunnen de flessen makkelijk worden ingezameld, en ook de pilots bij Jumbo winkels waar de flessen via de statiegeldmachine ingeleverd kunnen worden, laten zien dat consumenten er best voor open staan om hun flessen weer naar de supermarkt te brengen. Toch leert de praktijk ook dat opschaling tijd nodig heeft, en retailers het spannend vinden om snel stappen te maken.

De universele wijnflessen worden gewassen in de wasfabriek

Lessen uit de praktijk

Het lanceren van een poolsysteem klinkt overzichtelijk, maar de weg ernaartoe was dat allerminst. Voor PAKT lag de grootste uitdaging niet in de wasstraat zelf, maar in de wildgroei aan verpakkingen. Door niet de fles maar de secundaire verpakking te standaardiseren, kan een veelheid aan verpakkingen tóch door hetzelfde systeem.

Een tweede les: een duurzaam verhaal opent deuren, maar een commercieel verhaal houdt ze open. Producenten en retailers willen hun CO₂-voetafdruk verlagen, maar minstens zo belangrijk zijn lagere kosten, minder complexiteit en efficiëntere retourlogistiek. Daarom benadrukt PAKT dat hergebruik niet alleen groener, maar ook slimmer en goedkoper kan zijn. “Voor grotere glazen verpakkingen als sap- en wijnflessen zijn we met onze huidige fabriek al net zo duur of zelfs goedkoper dan nieuw glas. We hanteren een vaste prijs per rondje, dus dat is al vanaf de eerste ronde het geval. Wel is er vooraf een investering nodig in de overstap naar kratten in plaats van dozen en herbruikbaar glas.”

En er is nog een derde les: je hebt koplopers nodig. In de eerste fase ging het niet om iedereen mee te krijgen, maar om de juiste partners die durfden te investeren in een gezamenlijke infrastructuur. Een aantal producenten waren bereid om samen het systeem op te bouwen en zo de sprong van pilot naar volwassen model te maken.

Opschalen om mee te tellen

Ondanks de eerste successen is de schaalvraag nog groot. De huidige wasserij draait duizenden flessen per uur. Een volgende fabriek moet dat verveelvoudigen, richting tienduizenden. Alleen zo kan PAKT concurreren met de glasindustrie, die per fabriek dagelijks miljoenen nieuwe flessen uitspuwt. “We willen halverwege 2026 een nieuwe investering ophalen en zijn we op zoek naar stategische partners die interesse hebben om mee te bouwen aan onze missie.”

Wat begon met een glasbakmoment in Woerden, groeit uit tot een systeem dat de manier waarop we met verpakkingen omgaan kan veranderen. Glasrecycling blijft bestaan, maar niet langer als het eindpunt. Hergebruik kan de nieuwe norm worden.

Als het aan PAKT ligt, slaan we straks geen enkele fles meer stuk. Waar de bierkrat ooit de standaard zette, wil het universele PAKT-krat nu hetzelfde doen voor wijn, sap en talloze andere dranken. Hopelijk sluiten veel partijen zich in de komende tijd aan bij deze beweging, “PAKT nodigt alle producenten en ketenpartners uit om mee te doen en samen impact te maken.”